„Maryja. Królowa Polski”. Wspaniały album z wizerunkami maryjnymi z całej Polski.

Wizerunek z XV w. (1460-1470) w drewnianym kościele Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny w Paczółtowicach (Jura Krakowsko-Częstochowska) to wyjątkowy przykład gotyckiego malarstwa tablicowego. Matka Boża z Dzieciątkiem na prawym ręku stoi na łące na tle gałązek drzew z płomykami, odsyłającymi do symboliki krzewu gorejącego. Maria jest otoczona promieniami słonecznymi, a pod stopami ma księżyc. W górnych narożach malowidła wyobrażono anioły, trzymające banderole z fragmentami antyfony maryjnej. Wizerunek należy do grupy przedstawień Madonny Apokaliptycznej. 27 maja 2001 r. kard. Franciszek Macharski, ówczesny metropolita krakowski, ukoronował obraz koronami biskupimi.

Fragment średniowiecznego ołtarza głównego z katedry we Fromborku. Powstał on w 1504 r. w Toruniu na zamówienie biskupa warmińskiego Łukasza Watzenrode. W jego centralnej części znajduje się figura Marii z Dzieciątkiem w otoczeniu Ojców Kościoła. Na skrzydłach wewnętrznych przedstawiono sceny maryjne, a na zewnętrznych – pasyjne.

Scena Koronacji Matki Bożej w zwieńczeniu ołtarza Mariackiego Wita Stwosza w Krakowie – zwieńczeniem aktywnej roli Marii w odkupieniu świata jest Jej ukoronowanie w niebie przez trzy Osoby Trójcy Świętej. Kompozycji dopełniają niewidoczni na zdjęciu aniołowie, a także święci patronowie Królestwa Polskiego – Wojciech i Stanisław.

Cudowna figura Matki Bożej Bolesnej z kościoła Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Hałcnowie (dzielnica Bielska-Białej). Rzeźba, nazywana Beskidzką Pietą, ustawiona była na ołtarzu podczas obchodów 10. rocznicy pobytu papieża Jana Pawła II w Skoczowie, w maju 2005 r.

Grupa figur w ołtarzu bocznym we franciszkańskim kościele Matki Bożej Różańcowej w Kłodzku. Wzorem dla tej kompozycji był, tak jak w przypadku grupy w archikatedrze w Łodzi, XVII-wieczny obraz Bartolomea da Sassoferrato z kościoła św. Sabiny na Awentynie. Do jego przesłania nawiązuje łaciński napis u szczytu ołtarza (niewidoczny na zdjęciu): „Witaj Królowo różańca świętego”. Widoczny u stóp św. Dominika pies nawiązuje do popularnej wykładni nazwy zakonu dominikanów – Domini canes, czyli psy Pańskie. Matka przyszłego świętego miała proroczy sen, w którym rodziła psa z pochodnią w pysku, co interpretowano zawsze jako przepowiednię religijnej żarliwości założyciela zgromadzenia kaznodziejskiego.

Prezydent-elekt Andrzej Duda z kopią obrazu Matki Bożej Rychwałdzkiej wręczoną mu podczas uroczystości 50-lecia koronacji wizerunku w niedzielę 19 lipca 2015 r. w Rychwałdzie na Śląsku. Prezydent obiecał, że zawiesi ją w kaplicy pałacu przy Krakowskim Przedmieściu w Warszawie.

14 sierpnia 2015 r., procesja zaśnięcia i pogrzebu Matki Bożej w sanktuarium w Piekarach Śląskich. Figurę Maryi niosą górnicy. Całość rozpoczęły nieszpory, a po nich Matkę Bożą przeniesiono na Rajski Plac, gdzie została obmyta, namaszczona olejkami i przebrana w szatę żałobną. Następnie złożono Ją do grobu znajdującego się na kalwaryjskim wzgórzu.

Obchody 50-lecia koronacji Matki Bożej Ludźmierskiej 15 sierpnia 2013 r. zgromadziły kilka tysięcy osób. Rzeźba przedstawiająca Gaździnę Podhala powstała około roku 1400 i została zainspirowana rzeźbami w typie tzw. Pięknych Madonn. Matka Boża o młodzieńczej twarzy trzyma na ręce Dzieciątko Jezus, podkreślając w ten sposób matczyną o Nie troskę. Postać Madonny ukazana jest w pozie kontrapostu, a szaty mają dekoracyjne, łamane fałdy. Otoczoną na Podhalu wielkim kultem figurę koronował w 1963 r. kard. Stefan Wyszyński przy współudziale ówczesnego biskupa Karola Wojtyły.

Na krakowskich ulicach, którymi podąża procesja, widać bogate, kolorowe stroje ludowe, szczególnie krakowskie, góralskie i śląskie.

Efektowny feretron wykonany przy użyciu kłosów zboża z wizerunkiem Matki Bożej Częstochowskiej. Uroczystości odpustowe w sanktuarium Matki Bożej Bolesnej w Czarnym Potoku, wrzesień 2015 r.

Witraż w kaplicy Królewskiej katedry płockiej przedstawiający króla Jana Kazimierza klęczącego przed Matką Bożą Częstochowską i ofiarowującego Jej koronę i berło Polski. Autorem projektów witraży do katedry Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny był Władysław Drapiewski, a wykonał je krakowski Zakład Witrażów S. G. Żeleński. Kompozycja nawiązuje do sławnych ślubów króla Jana Kazimierza, które w rzeczywistości zostały złożone 1 kwietnia 1656 r. w katedrze łacińskiej we Lwowie przed czczonym tam obrazem Matki Bożej Łaskawej. W jednej z najcięższych chwil szwedzkiego potopu monarcha ofiarował Polskę Maryi, nazywając ją Królową Korony Polskiej. Uroczystość odbyła się w czasie Mszy św. odprawianej przez nuncjusza papieskiego Pietro Vidoniego, a autorem tekstu ślubów był jezuita Andrzej Bobola, późniejszy męczennik i święty.

Matka Boża Częstochowska to najbardziej znany i czczony polski wizerunek maryjny, którego sława i kult obejmują cały świat. Według legendy został namalowany przez św. Łukasza Ewangelistę na fragmentach stołu, przy którym posiłki spożywała Święta Rodzina. Tradycja ta była niezwykle popularna w całym chrześcijaństwie i dotyczyła większości sławnych obrazów maryjnych na czele z Matką Bożą Śnieżną z Bazyliki Matki Bożej Większej w Rzymie. Badania konserwatorskie wykazały, że tablica, na której namalowany został częstochowski obraz, przechodziła skomplikowane dzieje. Początkowo była to bizantyńska ikona z początku II tysiąclecia, która w 2. poł. XIV w. została namalowana na nowo w jednym z warsztatów włoskich (prawdopodobnie w Neapolu), a po raz kolejny przemalowana ok. 1430 r. w Krakowie (po profanacji dokonanej rzekomo przez husytów). Warto podkreślić z całą mocą, że wbrew obiegowej opinii obraz w obecnej formie nie jest ikoną, bowiem powstał w kręgu chrześcijaństwa łacińskiego, a nie greckiego.

Przekazanie paulinom ikony Maryi przez księcia opolskiego Władysława w 1384 r. – obraz olejny z XVII w. wiszący w Sali Rycerskiej na Jasnej Górze. Malowidło to jest jednym z licznym przykładów zainteresowań losami sławnego wizerunku. Przypuszcza się, że jego historia była spisana już w chwili wprowadzenia na Jasną Górę, ale najstarszy odpis tzw. Translatio tabulae pochodzi z XV w. W początkach następnego wieku dzieje obrazu zostały gruntownie opracowane przez Mikołaja Lanckorońskiego, który swój rękopis ofiarował królowi Zygmuntowi Staremu.

Wambierzycka figurka ubierana jest w rozmaite sukienki, okrywające ją od szyi w dół. Kolor i zdobienia zmieniają się w zależności od okazji, świąt lub okresu liturgicznego. Jak widać na fotografii, wśród sukienek Madonny Wambierzyckiej nie brakuje także tych z motywami patriotycznymi.

Album „Maryja. Królowa Polski” podpisuje ks. prof. Waldemar Chrostowski. Fot. Michał Klag

Autograf na książce składa Adam Bujak. Fot. Michał Klag